Mặt hồ thủy điện Hòa Bình co lại vì cạn nước, người nuôi cá lồng thấp thỏm lo âu

Từ đầu năm đến nay, mực nước hồ Thủy điện Hòa Bình cạn chưa từng thấy, tụt xuống thấp hơn hẳn mọi năm khiến không ít hộ dân nuôi cá lồng ở các xã ven hồ như Vầy Nưa (huyện Đà Bắc), Thung Nai (huyện Cao Phong) đứng ngồi không yên. Cá nuôi chết rải rác mặt hồ, nước hồ đục ngầu, môi trường nuôi ô nhiễm làm bà con xót xa, lo lắng cho miếng cơm manh áo đã gắn bó bao đời.

Nỗi lòng người dân vùng lòng hồ Thủy điện Hòa Bình

Tại xã Vầy Nưa, huyện Đà Bắc, nơi có hơn 400 lồng cá san sát ở 6/8 xóm, không khí lo âu bao trùm. Ông Xa Văn Si, Chủ tịch UBND xã, giọng trầm hẳn đi: “Nghề nuôi cá lồng là cần câu cơm chính của bà con mình.

Mấy năm trước, nước hồ ổn định thì cá lớn nhanh, dân có đồng ra đồng vào. Năm nay nước cạn quá, ảnh hưởng nặng nề lắm”.

“Ngày nào các xóm cũng báo lên cá chết, không chỉ cá nuôi trong lồng mà cá tự nhiên ngoài hồ cũng ngửa bụng trắng xóa. Ruột gan bà con như lửa đốt. Xã cũng đã hô hào bà con cố gắng kéo lồng ra chỗ nước sâu hơn, hoặc tìm chỗ có khe suối chảy vào.

Có nhà còn đầu tư ống nhựa dẫn nước suối vào tận lồng, nhưng cũng chẳng ăn thua. Mùa này mưa xuống, nước suối đục ngầu, cá dễ sốc môi trường rồi lại chết”, ông Si thở dài.

Cũng theo ông Si, trong điều kiện nguồn nước bất lợi như hiện nay, việc triển khai các dự án hỗ trợ cá giống cũng đành “bó tay”. “Thả giống giờ này thì nguy cơ mất trắng là quá lớn, chẳng khác nào ném tiền qua cửa sổ”, ông Si trăn trở.

Ghé thăm xóm Lau Bai, một trong những xóm phát triển mạnh về nuôi cá lồng với hơn 60 lồng, chúng tôi gặp anh Lý Quang Hoàng. Mới đầu năm, gia đình anh mạnh dạn đầu tư thêm 5 lồng cá mới, giờ đây anh đứng ngồi không yên.

“Nước hồ cứ xuống thấp liên tục, lại còn đục, chưa năm nào như năm nay. Chúng tôi chỉ sợ nước cứ rút nữa thì cá lồng sẽ bị chết. Mong sao các cấp, ngành sớm có giải pháp giúp dân, hướng dẫn kỹ thuật để bà con bớt thiệt hại”, anh Hoàng bày tỏ nỗi lòng.

Tình cảnh cũng chẳng khá hơn ở xã Thung Nai, huyện Cao Phong. Anh Bùi Quang Khánh, ở xóm Nai, chỉ tay ra mặt hồ mênh mông giờ đã thu hẹp, cho biết: “Nhiều chỗ lòng hồ đã hẹp đi cả 200 – 300 mét so với trước. Lồng cá của bà con bị ảnh hưởng hết. Nhiều nhà không dám giữ cá lâu vì sợ thiệt hại, đành phải bán bớt trong những ngày gần đây”.

Nguyên nhân cá chết và giải pháp từ ngành chuyên môn

Trước nỗi lo lắng của người dân nuôi cá lồng, ông Hoàng Văn Son, Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi, Thú y và Thủy sản tỉnh Hòa Bình, cho biết toàn tỉnh có khoảng 5.200 lồng cá trên hồ Thủy điện Hòa Bình. Theo ông Son, dù mực nước xuống thấp nhưng hiện vẫn đảm bảo điều kiện tối thiểu cho nuôi trồng thủy sản.

“Hiện tượng cá chết vừa qua không phải do dịch bệnh. Nguyên nhân chính là do thiếu oxy hòa tan trong nước. Trời nắng nóng kéo dài, kết hợp với những trận mưa đầu mùa đã cuốn theo lá cây, mùn hữu cơ từ các sườn đồi xuống hồ. Lượng mùn này phân hủy làm sụt giảm nghiêm trọng lượng oxy trong nước, khiến cá bị ngạt”, ông Son giải thích.

Để giúp bà con vượt qua giai đoạn khó khăn này, ông Son khuyến cáo, người dân cần thu tỉa khi cá nuôi đã đạt kích cỡ thu hoạch.

Hạn chế đánh bắt, san thưa, vận chuyển, thả giống vào những ngày nắng nóng. Bên cạnh đó, thường xuyên theo dõi, kiểm tra sức khoẻ thuỷ sản nuôi, thu gom thức ăn thừa, di chuyển lồng bè nuôi nhằm tăng sự thông thoáng mặt nước cho vùng nuôi. Sử dụng lưới lan để che bề mặt lồng nuôi, giảm ánh sáng trực tiếp xuống đáy lồng nuôi.

Khi mực nước trên hồ giảm, cần hạ thấp lồng nuôi hoặc di chuyển đến nơi có vị trí nước sâu để đảm bảo độ sâu luôn ở mức 2,5 – 3m, đặt lồng nuôi cách đáy từ 1,5 – 2m nhằm khắc phục thiếu oxy cục bộ.

Ngoài ra, giảm 50 – 70% lượng thức ăn hàng ngày hoặc ngừng cho ăn vào những ngày nắng nóng gay gắt. Chọn loại thức ăn có hàm lượng dinh dưỡng cao kết hợp với bổ sung vitamin C, khoáng chất, chế phẩm để duy trì thuỷ sản nuôi trong giai đoạn nắng nóng gay gắt.

Người dân vùng hồ Hòa Bình đang ngày đêm mong ngóng mực nước hồ sớm ổn định trở lại và những giải pháp từ ngành chức năng sẽ giúp họ giảm thiểu thiệt hại, bảo vệ sinh kế quan trọng này.